edebiyat arşivleri - Anıl Şakrak Çıkmazı
154
archive,category,category-edebiyat,category-154,ajax_fade,page_not_loaded,,qode-theme-ver-9.1.3,wpb-js-composer js-comp-ver-4.11.2.1,vc_responsive

edebiyat

12 Mar Ubor-Metenga

Posted at 01:25h in edebiyat, Genel, İçsel by anilsakrak 0 Comments
0 Likes

Beklenenin Gölgesinde Titreyen Korku

Şu an yalnızım. Bilinmezliğin eşiğinde, bir kapının önünde, çektiğim koltuğa büzüşmüş halde bekliyorum. Kaç saat, kaç gün, belki de kaç ömür geçti bilmiyorum. Zaman burada farklı işliyor, ya da belki hiç işlemiyor.

Kapının ardında ne olduğunu merak ediyorum, ama açmaya cesaret edemiyorum.

Ya beklediğim şey beni beklemiyorsa?

Ya korktuğum şey aslında içimdeyse?

Fısıltılar… Zihnimde dolaşan, anlamını bilmediğim kelimeler… Kendi içimde yankılanan bir ses mi, yoksa kapının ardındaki bilinmezlik mi bana sesleniyor? Henüz buradayım, henüz yalnızım ama içimde bir gölge hissediyorum, bir varlık… ya da sadece bir düşüncenin, bir korkunun yankısı…
Belki de asıl korku, beklemekten doğuyor. Ve o an, karanlığın içinden süzülen bir fısıltı gibi, Ayna Adam beliriyor.

— Sen de mi buradasın?

— Elbette. Zaten hep buradaydım.

— Ne yapacağız?

— Karar senin. Kapıyı açacak mısın?

— Ya ardında beni bekleyen bir felaket varsa?

— Ya ardında sadece boşluk varsa?

Oğuz Atay’ın “Korkuyu Beklerken” hikâyesindeki adam gibi, biz de bilinmezliğin koyu sisinde kaybolmuş durumdayız. O, kapısının ardındaki korkudan kaçarken aslında korkunun tam göğsünde soluk alıyordu. Tıpkı bizim gibi. Korku, bazen dört duvarın arasında değil, zihnimizin karanlık dehlizlerinde yankılanan fısıltılardan doğar. Bir gölge gibi süzülür içimize, önce ayaklarımızı bağlar, sonra dilimizi mühürler. Ve belki de en korkuncu, içimizde büyüyen bu sessizliktir.

Dışarıda yağmur başlamış. Sokağın ıssızlığı, gökyüzünün gri sessizliğiyle birleşiyor. Belki de bu sessizlik, kapının ardındaki şey kadar korkutucu. Oysa içimizde fırtınalar kopuyor. İnsan zihni bazen gerçeklikten daha karmaşıktır. Bir labirent gibi kıvrılır, her köşesinde yeni bir çıkmaz saklar. Düşünceler, bir nehir gibi akması gerekirken, bazen girdaplarda sıkışır ve olduğu yerde döner durur.

İçimizdeki karanlık, dış dünyanın belirsizliğinden daha derindir; çünkü dışarıdaki bilinmezliği görebiliriz, ama içimizde dolaşan gölgeler her zaman görünmezdir. Kendi zihnimizde yankılanan fısıltılar, bazen en karanlık gece kadar sonsuz ve dipsizdir.

— Ama ya mektup?

— Mektup diye bir şey yok. Bunu sen de biliyorsun.

— Peki ya gerçekten varsa?

— O zaman aç ve gerçeği öğren. Ama unutma, bazen bilmemek, bilmekten daha güvenlidir.

Mektup… Gerçek miydi, yoksa sadece bir yanılsama mı?

Hepimizin hayatında bir mektup var; açmaya cesaret edemediğimiz, içinde ne yazdığını öğrenmeye korktuğumuz bir mektup. Bazen bilinmezliğin içinde kalmak, gerçeğin ağırlığını taşımaktan daha kolaydır. Çünkü gerçeği öğrendiğinde, onu değiştirme şansın ortadan kalkar.

Beklemek… Beklemek bazen bir tercih, bazen de bir zorunluluktur. Peki insan gerçekten neyi bekler? Kendi korkularıyla yüzleşmeye cesareti olana kadar mı? Yoksa belki de korkunun, kaçınılmaz olduğunu anlayana kadar?

— O halde ne yapacağız?

— Korkuyu beklemeye devam mı edeceksin, yoksa kapıyı açıp onunla yüzleşecek misin?

Büzüşerek sindiğim koltuktan bir anlığına sıyrıldım. Bir gölge gibi usulca yükseldim, ayaklarım titrek ama kararlıydı. Sessizlik içinde kapının eşiğine yürüdüm. Günlerdir orada öylece duran, zamanın ve belki de korkunun ağırlığı altında ezilmiş mektuba uzandım. Parmaklarım kağıdın üzerinde tereddütle gezindi, sanki harfler derimden içeri sızıp ruhuma dokunacakmış gibi. Derin bir nefes aldım, sonra mektubu açtım. İçinde şu kelimeler yazılıydı:

Morde ratesden,
Esur tinda serg! Teslarom portog tis ugor anleter, fer to tagan ugotahenc metoy-doscent zist. Norgunk!
UBOR-METENGA.

Bilinmez harfler, rastgele sıralanmış kelimeler… Sanki kağıdın üzerine değil de zihnin en karanlık köşelerine kazınmış bir şifre gibi. Bir anlam var mıydı, yoksa anlam arayan biz miydik? Ubor-Metenga… Belki de yalnızca bir yanılsama, belki de gerçeğin, insan aklına oynadığı ince bir oyun. Harfler, gözlerimizin önünde titreşiyor, kimi zaman kayboluyor, kimi zaman keskinleşiyor. Kağıt, gölgelerle dalgalanıyor.

Belki de korkunun en güçlü yanı, var olup olmadığına bizim karar vermemizdir. Çünkü bir kez ona bir isim verdiğimizde, o artık içimizde yaşamaya başlar.

Ayna Adam gülümseyerek ekler:

“Tavşan korktuğu için kaçmaz, kaçtığı için korkar. Belki de korku, hareketin durduğu yerde büyür. Tıpkı rüzgârsız bir denizde kabaran dalgalar gibi, içimizde şekilsiz ama devasa bir kütleye dönüşür. Kim bilir, belki de biz cesaret etmediğimiz için değil, cesaret etmeyi unuttuğumuz için korkarız. Unutulan her adım, atılmayan her karar, korkunun gölgesinde kaybolur. Ve belki de en büyük yanılgımız, korkunun peşimizden geldiğini sanmamızdır. Oysa biz durduğumuzda, o büyür ve önümüzde yükselir.”

Dışarıdan bir ses duyuluyor. Belki de yağmur damlalarının penceredeki yankısıdır. Belki de postacı kapıyı çalmıştır. Titreyen ellerimle mektubu sıkıca kavradım. Gözlerim, harfler arasında bir anlam arıyordu ama bulamıyordum. Belki de anlam, sadece benim korkumla var oluyordu. Belki de ben ona bir anlam yükledikçe, o büyüyor, şekilleniyor ve kaçınılmaz hale geliyordu.

Zaman geçiyor. Bekleyiş devam ediyor. Kapı açılmıyor.

Belki de asıl gerçek, hiçbir zaman öğrenilmeyecek.

Bir kapı, bir mektup, bir adam ve onun korkusu…

Hepimizin hikâyesi bu.

Ama korku nedir gerçekten? İçimize işleyen, bizi olduğumuz yerde çivileyen bir zincir mi, yoksa aslında hiç var olmayan bir hayal mi?

Beklemek, bir sonu olmayan yolları yürümek gibidir bazen; ileriye adım atamazsın ama geri dönmek de artık mümkün değildir.

Belki de insan en çok, neyin daha ağır olduğunu bilmediğinde yorulur: Adım atmak mı, yoksa sonsuz bir bekleyişin içinde kaybolmak mı?

Kapının ardında bir şey var mı, yok mu? Belki de hiç önemli değil. Asıl mesele, bizim o kapının ardına ne koyduğumuzdur. Kendi zihnimizde yarattığımız gölgeler, gerçeklikten daha ağır değil mi zaten? Ve belki de en büyük tuzak, korkunun bizden bir adım önde değil, tam içimizde olmasıdır.

Unutma: Beklemek, bazen korkunun kendisinden daha ağırdır. Ama bazen de beklemek, korkunun kendisi olur.

Ne kadar sürç-ü lisan ettikse af fola, tekrar görüşmek umuduyla,
Hadi Eyvallah…

Not: Oğuz Atay’ın “Korkuyu Beklerken” Hikayesi düştü aklıma sonra yolculuk beni buraya getirdi. İlk buluşmamız değildi (Tutunamayanlar 2.0 )son da olmayacak.

 

Read More

07 Mar Dolu Dolu Boşluk

Posted at 15:13h in Düşünce, edebiyat, Genel, İçsel by anilsakrak 1 Comment
0 Likes

Bir Kitap, Bir Yansıma, Bir Boşluk

Kitap rafların arasında kaybolduğum bir gündü. Sanki kitaplar beni seçsin istiyordum, ben de birinin kapağını aralarken değil, o bana dokunduğunda başlasın hikâye… Dolu Dolu Boşluk tam da böyle geldi elime. Yakın zamanda Annemin Plaklarında duyduğum Enso Çemberi’ni gördüm önce kapağında. Sanki çölde doğru zamanda karşıma çıkmış bir kuyu gibiydi. Herkesin hayatında bir yolculuk vardır; kimi keşfetmek için, kimi kaçmak için yola çıkar. Benim yolculuğum ise, kendimi bulma çabasıydı.

İçimde bir boşluk mu vardı? Yoksa boşluğun doluluğuna mı ihtiyacım vardı? Bilmiyorum. Bildiğim tek şey, kapağına takılı kalan gözlerimin, farkında olmadan anlam arayışımın haritalarını çizmeye başladığıydı. Şu sessizlik anı var ya, hani göğüs kafesinin tam ortasına saplanan bir hüznün eşlik ettiği…
İşte orada tanıdım bu sesi. Baktım, müzik ve kelimeler birbirine sarılmış, yıllarca aynı yolda yürümüş gibiydi.

Yaşam Bir Sanattır

“Yaşamak bir sanattır ve sırrı da bir kazananı ya da kaybedeni olmamasındadır.”

Hayat, kazanmaktan ve kaybetmekten ibaret değildir. Hayat özünde, kazanmayı amaçlamak, kaybetmekten korkmak, yaşamayı arzulamak, ölüm karşısında endişe duymak gibi sınırlandırıcı ve sabitleyici duygular içermez. Bunlar tamamen yaşarken bizlerin geliştirdiği zihinsel bloklardır.

İnsan ölümden korkar, çünkü yaşamın ne olduğundan habersizdir. Bu durumda korku doğaldır, çünkü ölüm bizi bu fiziki varoluş dünyasından çekip alacaktır. Ve siz henüz yaşamamışsınızdır. Ne olduğunu bilmeden bu hayatı nasıl yaşarsınız ki? Çünkü hep yarına ertelemişsinizdir ama ya yarın yoksa? İşte o zaman korku başlar.

Goethe şöyle der:

“Yüce olan her şey yalındır.”

Ayna Adam: “Bir kitabı nasıl seçersin? Onun seni bulmasına izin vererek mi, yoksa fark etmeden köşesine sığındığın bir cümleyle mi?”

Ben de bilmiyorum Ayna Adam. Ama bilmediğim soruların peşinden gitmeyi seviyorum.

Sayfaların arasında dolaşırken, sanki bir yankı duyuyorum. Dolu Dolu Boşluk sadece bir varoluş sorgulaması değil, aynı zamanda insanın iç dünyasında gezinen bir felsefi harita gibi. Alpay Asar, kelimeleri birer kapı gibi kullanıyor; her kapıyı açtığında seni başka bir gerçekle yüzleştiriyor. Boşluğun anlamını, insanın kendine çizdiği sınırları ve bu sınırların nasıl aşılabileceğini sorguluyor. Bazen bir kelimenin ağırlığı altında eziliyorsun, bazen bir cümle seni hiç beklemediğin bir köşeye savuruyor.

Boşluk, sadece bir yokluk değil; aynı zamanda varlığın en saf halidir. Kitap boyunca, boşluğun kendisiyle yüzleşirken, kelimeler, içimizde açılan yaraları sarmaya çalışan ince iplikler gibi örülüyor. Boşluk, bazen içinden çıkamadığın bir labirent, bazen de sonsuzluğa uzanan bir kapıdır. Taozime göre boşluk -XU- nesnelerin var olabilmesi için zorunlu olandır. Mevlana ise şöyle der:

“Bu dünyada herkes bir şey olmaya çalışırken sen bir HİÇ ol. Menzilin yokluk olsun.”

“Söylesene, sen boşluğun neresinde duruyorsun?”

Ayna Adam: “Durmuyorum. Boşluğun içinden geçiyorum. Onunla yürüyorum. Kendimi, kaybolarak buluyorum. Sen ne yapıyorsun?“

Yapabileceğim tek şey, derin bir nefes alıp cümlelerin içine dalmak.

“Labirentte yaşayınca uzun zaman, çıkışı bulmaktan korkuyor insan.”

Bir labirent düşün. Sağlı sollu duvarlarla örülü. Her kapının ardında bir sürü yarım bırakılmış hikâye. Hangisi seni dışarı çıkaracak, hangisi daha derine itecek bilmiyorsun. İşte boşluk dediğimiz, tam da bu bence. Dolusunu da, yoksunluğunu da kabul etmek.

Kimse bizim için yürüyemez, yürüyüşümüzde bize yardım edemez. Yolun kendisi hedef olmalı, süreçler bizim rehberimizdir. Yol yürüdükçe kendini açar. Mevlana şöyle der:

“Sen yürümeye başlayınca yol kendiliğinden görünür.”

Son Söz

Bazı kitaplar okurunu seçer. Bazı kelimeler aklınızda çığ düşürür, bazıları ise bir melodinin peşinden çıkar karşınıza. İşte bu kitap, benim için bir ezginin izini süre süre vardığım bir boşluğun sesi oldu.

Unutma, bazen en dolu anların, en boş hissettiğin zamanlarda saklıdır. Boşluk, düşündüğünden daha fazla anlam taşır. Bazen içindeki sessizlik, yankılanan en güçlü sestir. Kendini bulmak için önce kaybolmayı göze almalısın.

“İçindeki boşluk seni ürkütmesin, bazen ruh en çok orada genişler.”

Belki de arayışımız, kaybolmanın kendisinde saklıdır. Özgürlük, bazen yanılgılarla dolu uzun bir yoldur. Ve boşluk, onu fark ettiğinde seni kendine çağıran bir aynadır. Kaybolmak da bir varoluş biçimidir; çünkü bilirsin ki, bir gün kendini yeniden bulacaksın.

“İnsan yolunu kaybetmeden kendini bulamaz.”

Boşluğun içinde bir yankı var, kendini hatırlatan. O boşlukta kalmak bazen huzurun ta kendisi olur.

“Bir yerlerde, çok uzakta, içimde bir dünya var ve ben ona ulaşmaya çalışıyorum.” diyor Pessoa.

Belki de hepimiz o dünyaya ulaşmanın peşindeyiz. Kendi içimizde, bir labirentin ortasında, bir ışık arıyoruz.

Ayna Adam tekrar fısıldıyor: “Peki ya ışığa ulaşırsan? Yolun biterse?”

Belki de yolun kendisi, o ışığın parçasıdır. Ve belki de asıl mesele, varacağımız yer değil, yürüdüğümüz yolun bizi nasıl dönüştürdüğüdür.

Ne kadar sürç-ü lisan ettikse af fola, tekrar görüşmek umuduyla,
Hadi Eyvallah…

 

Read More

03 Mar Umutsuzlar Parkında Ayna Adamla Bir Gece

Posted at 18:51h in Düşünce, edebiyat, Genel, İçsel by anilsakrak 0 Comments
0 Likes 
Binlerce ama binlerce yıldır yaşıyorum.
Bunu göklerden anlıyorum, kendimden anlıyorum biraz.
İnsan, insan, insandan… Ne iyi ne de kötü.
Kolumu  sallıyorum yürürken, kötüysem yüzümü buruşturuyorum
Çok eski bir yerimdeyim, çürüyen bir yerimden geliyorum.

Ayna Adam yanı başımda. Gözleri kapalı, dinliyor. Biliyorum, o da aynı parkın içinde.

Bu park bizim. Bu park herkesin. Bu park, yalnızlığın en kalabalık hali.

“Ne demek binlerce yıldır yaşıyorum?”diyor.
“Belki de her insan kendi geçmişinin toplamıdır,” diyorum.
“Ya geleceği?”
“Gelecek, değişmekle gelir. Ama değişmek mi gerçekten?”

Sessizlik.
Sonra şairin sesi içimizde yankılanıyor:

Biri mi öldü, biri mi sevindi, değişmek koyuyorlar adını

“Ölen kim?” diyor Ayna Adam.
“Bilmiyorum. Belki eski ben.”
“Yeniden doğan?”
“Yine ben. Ama tanıyamadığım halim.”

Ayna Adam sigarasını derin bir nefesle söndürüyor.
Göğe bakıyor, yıldızlar çok uzakta. Bir şey söyleyecek gibi oluyor, ama susuyor.

Oysa ben düz insan, bazı insan, karanlık insan
Ve geçilmiyor ki benim
Duvarlar, evler, sokaklar gibi yapılmışlığımdan.

Yapılmışlık. Bir kalıba dökülmek, bir şekle girmek…
Ve sonra o şekilden çıkmaya çalışırken kaybolmak.

“Değişmek dediğin nedir ki?” diyorum.
“Kimine göre unutmak, kimine göre erimek.”
“Ya sana göre?”
“Bana göre kendimi ayırmak,” diyor Ayna Adam. “Yapayalnız olmaktaki kendimi.”

Bunu onlardan anlıyorum biraz.
Erimek, bir olmak ve unutulmak içindeki onlardan.
Ya da bir başkaca şey…

Masa, İnsan ve Yalnızlık

Edip Cansever’in masasını bilirsin. Hani şu her şeyin üzerine konduğu masa. İnsanların, eşyanın, düşüncelerin, yüklerin…
Ve sonunda, şairin alaycı sesiyle dile gelen şu cümle:

Masa da masaymış ha.

Bir masa kadar güçlü olabilir mi insan?
Onca ağırlığı taşıyabilir mi?
Belki de bütün mesele, taşıyıp taşıyamamak değil.
Bütün mesele, o masanın üzerine ne koyduğun.

“Senin masan var mı?” diyor Ayna Adam.
“Var. Üzerinde eski defterler, kaybolmuş adresler, yarım kalmış yazılar…”
“İnsan da bazen masa gibi olur, değil mi?”
“İnsan en çok masa gibi olur. Bütün ağırlıkları taşır ama kendi için bir şey olamaz.”

Gülüyoruz.
Ama bu, neşeli bir gülüş değil.
Bir masanın altına saklanmış, yıllanmış bir gülüş.

Ve sonra, yok artık sıkılıyorum, diyorum.
Ne demek bu?
Bilmiyorum. Ama hissediyorum.

İçinden Doğru Sevdim Seni

Gece ilerliyor.
Parkın ışıkları yüzümüze düşüyor.
Ayna Adam oturduğu yerde hafifçe geriye yaslanıyor.

“Peki sevgi?”diyor.
“Ne olmuş sevgiye?”
“Sen hiç içinden doğru sevdin mi?”

Bir an duruyorum.
İçimde bir cümle yankılanıyor.

İçinden doğru sevdim seni.

“Belki de bir insanı en çok, ona hiç söyleyemediğin sevgiyle seversin.”
“Ama sevilmek için görünür olmak gerekir.”
“Peki ya sevmek?”

Gözlerini kapatıyor. Ağaçların arasından bir karanfil düşüyor.
Belki de Yerçekimli Karanfil bu.
Düşerken bile bir ağırlığı var.

“Her şeyin bir ağırlığı var,” diyorum.
“Ama bazı şeylerin ağırlığı görünmez.”
“Mesela?”
“Bir gülüşün, bir dokunuşun, bir kelimenin… Bir insanın eksikliğinin.”

Eksiklik en ağır yüktür.
Onu taşıyamazsın, yere bırakamazsın, adını bile koyamazsın.
Ama o hep seninle gelir.

Adsız Bir Çiçek Gibi

Sabaha karşı parkın rengi değişiyor. İnsanlar yavaş yavaş kayboluyor. Sanki gece boyunca burada sadece biz varmışız gibi.
Ayna Adam ayağa kalkıyor.

“Gidiyor musun?” diyorum.
“Gitmiyorum,” diyor. “Seninle beraber kalıyorum.”

Biliyorum ki doğru söylüyor.Çünkü o bir ses, benim iç sesim.

Şairin de dediği gibi:

Adsız bir çiçek gibi

Kimsesiz bir çiçek gibi. Büyür içimde yalnızlığım.

Ve yalnızlık, sanılanın aksine, bizi eksiltmiyor.
Bazen tam da yalnızlığımızda büyüyoruz.
Geriye sadece bir masa kalıyor.
Üzerinde birkaç sözcük, bir yazının kırıntıları…

Ve biz, Umutsuzlar Parkı’nda bir gece daha yaşıyoruz.

Binlerce ama binlerce yıldır olduğu gibi.

Edip Cansever’le ilk kez Umutsuzlar Parkı Bölüm 3’te tanıştım.
Cemal Süreya’nın, Dostoyevski’yi okuduğu günden beri huzurunun kaçtığını söylerler.
Benim de Edip Cansever’i okuduğumdan beri başka bir türlü bakar oldum her şeye.
Kelimelerin arasında gezinen yalnızlığın, parkların içine sinmiş umutsuzluğun, bir masaya yüklenen anlamın, bir çiçeğin taşıdığı ağırlığın farkına vardım.
Bazen bir şiir seni değiştirir. Ve bazen, bir şiirle değiştiğini fark ettiğinde, artık hiçbir şeye eskisi gibi bakamazsın.

Ne kadar sürç-ü lisan ettikse af fola, tekrar görüşmek umuduyla,
Hadi Eyvallah…

Not: Onca Edip Cansever şiirinden sadece dört tanesine dokunabildim.  (Umutsuzlar Parkı Bölüm 3, Adsız Bir Çiçek, İçinden Doğru Sevdim Seni ve Yerçekimli Karanfil) Oysa aklımda daha onca şiiri vardı onlarda belki başka bir yazıya kaldılar.
Şiire dair yazılarım ilk değildi bunlar da var;

İhtiyacı olanındır Şiir…
Şarkılardan Şiire
Sevda ile Sevgi

Son da olmayacak…

Read More