Dilbert abiye söz vermişken, hakkını da vermek lazım. Meslek hayatımda yaşadıklarıma gülmeyi öğretti bana. Yıllar önce bir yerde okumuştum; Dilbert çizgi karakter değil iş hayatının belgeseli diye yazmışlardı. Bu yıl bitmeden bir Dilbert yazısı yazmayı planlıyorum, bilmeyenlerin onunla tanışması ve bilenlerin ise tekrardan yaşadıklarına tebessüm etmeleri için.

Bu kadar teknik bilgi yeterli diye düşünüyorum. Daha fazla bilgi ve kaynak için bir mesaj uzağınızdayım, çevrimiçi kütüphanem her arzulayana açıktır.
Ne demiş Edip Baba;

Sen Karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum işte
Sen de bir başkasına veriyorsun daha güzel
O başkası yok mu bir yanındakine veriyor
Derken karanfil elden ele.

Bilgi paylaştıkça güzel…

Her birey veya her organizasyonun ortak özelliğidir problemlere sahip olması. ‘Benim bulunduğum yerde problem olmaz’ diyen bir Genel Müdürün kısa bir sürede işinden olma sebebi bile olabilir, varlıklarını yok saymak. Kuruluşların başarısı nicelik olarak azlığı veya nitelik olarak zorluğu ile değil yıllar içinde tekrar edip etmediği ile ölçülür.

Hayatımız da böyle değil mi, “Ben tek siz hepiniz” der gibi, hayatın zorluklarla ve problemlerle sadece bizi sınadığını düşünürüz.. Ama aslı öyle değil, bunu biliyoruz ama kurban olmak ve mazlumu oynamak daha kolay geliyor.
Bu sene 45 yaş ve 20 yıl çalışma hayatını bitiriyorum. Bu sene de ne seneymiş be. Umarım gelen gideni aratmaz. Alın size bir potansiyel problem daha. Hemen aklıma Murphy’nin ünlü vecizi geldi;

“Problemlerinizi çözerseniz, problemleriniz çözülür.”

Verdiğim bir eğitimde doğaçlama bu cümleyi kullanmıştım, bunu söylemeyi planlamıyordum ama ağzımdan çıkmıştı bir kere. O anda bir es verdim sunumuma, çünkü çok saçma gelmişti ilk başta.

İlk okuduğunuzda, size çok basit ve saçma geldi değil mi? İsterseniz bir daha okuyun.

“Problemlerinizi çözerseniz, problemleriniz çözülür.”

Karşılaştığınız problem ne olursa olsun, uygulayacağınız metot ne olursa olsun, hiç bir zaman unutmayın;

“Problemlerinizi çözerseniz, problemleriniz çözülür.” Kimse sizin yerinize probleminiz çözemez, ancak siz çözebilirsiniz probleminizi. Çözümünüz en doğru çözüm mü olur onu bilemem ama probleminizi çözmüş olursunuz.

Tabi ki problemlerinizi çözerken Einstein’ın ünlü sözünü unutmamak gerekir;

“Karşı karşıya kaldığınız aşılması zor sorunları, mevcut düşünce yapınızla çözemezsiniz. Çünkü bu sorunlar, mevcut düşünce yapınızın ürünüdür.”

Yani başka bir deyişle;

“Aptallığın en büyük kanıtı; aynı şeyi defalarca yapıp farklı bir sonuç almayı ummaktır.”

Peki her problemi çözebilir miyiz? Aslında bunu da insan zamanla kan ve gözyaşı ile öğreniyor ama hiçbir zaman bildim, oldum diyemiyor.
Tirsan Kardan’da çalışırken Yusuf Tantekin’le kısa bir süre de olsa çalışma şansına sahip oldum. Yusuf Abi, hem üniversiteden Celal Kardeşimin akrabası idi hem de ODTÜ’lü bir duayen mühendisti. Sabahları işe erken gelirdik ikimizde ve mesai başlayana kadar odasında çay eşliğinde sohbetlerimiz olurdu.
Bir sohbetinde bana her yöneticinin İskender’in kılıcına sahip olması gerektiğini söylemişti.

“Çünkü bazı düğümler çözmek için değil kesmek içindir” demişti.

Peki hangi düğümü çözmeye çalışacağım, hangisini keseceğim diye sorduğumda ise, yanlış düğümleri kesip yanlış düğümleri çözmek için zaman harcadıkça öğreneceksin dedi. Öğrendim mi? Bilmiyorum.

Işıklar içinde Yusuf Abi.

Düğüm demişken La Edri’nin rastladığım bir sözü geldi aklıma, sanırım Yusuf Abi’de ondan atıfta bulunuyormuş.

“Bazı düğümler çözün diye değil, kesip atmanız gereken yeri görün diye düğümdür.”

Problemlerle karşılaştığınızda bakış açınızda çok önemli, problemlere problem olarak değil olasılıklar olarak bakmaya başladığınızda fırsatları görmeye başlarsınız.

Dünya Ekonomik Forumunun bir paylaşımında rastlamıştım 2020 yılı için en önemli 10 yetkinliği sıralamış, listenin ilk sırasını “Karmaşık Problem Çözme” almış. Sorgulama yeteneği ile problemleri çözmenize yardımcı olabilecek “Eleştirisel Düşünce” , verinin bilgiye dönüşmesini sağlayacak “Bilişsel Esneklik” ve “Karar Verme” de bu listenin maddeleri içinde. Problemlerle boğuşurken sadece süreçlerle değil ayrıca insanlarla da etkileşimimiz olur. “İnsan Yönetimi”, “İşbirliği”, “Duygusal Zeka” ve “Müzakere” maddeleride bu etkileşimde bize en büyük desteği sağlayacak yetkinliklerdir. 1+1 2’den büyük yapabilme fırsatı sağlar.
Merak edenler için diğer yetkinlikler ise “Yaratıcılık” ve “Hizmet Odaklılık”.

Problemsiz bir hayat düşler ve dileriz. Hatta problemlerimizi göz ardı ederek yok olmalarını bekleriz.  Ama böyle bir şey mümkün değil. Bence Bruce Lee’ye kulak vermek lazım.

“Kolay bir hayat dilemeyin. Zor olana dayanabilecek güç isteyin”

Herkese problemsiz bir hayat dilemek isterdim ama gerçekten buna ne muktedirim ne de böyle bir şeyi kimsenin isteyeceğini sanmam. Problemler size fırsatlar suna eğer bakış açınızı değiştirirseniz, ve sizleri  güçlendirir onları çözer ya da kabullenirseniz. Nietzche Baba boşuna mı dememiş “Beni öldürmeyene beni güçlendirir” diye.